De naam Via Appia heeft een magische klank, vanaf de oudheid tot nu. In 312 v.Chr. werd het startsein voor de aanleg gegeven, nog geen vijf jaar later was het eerste traject tot Capua gereed. In 191 v.Chr. was de weg voltooid en konden reizigers zonder onderbrekingen de bijna 570 kilometer van Rome naar Brindisi afleggen. Eerst deden alleen soldaten dat, later volgden leden van officiële delegaties, en heel veel handelaren, toeristen en pelgrims. Reisverslagen zijn er bijna niet. Er is één uitzondering: een satire van de dichter Horatius, die overigens meer over zijn persoonlijke ‘beproevingen’ schrijft dan over de bezienswaardigheden langs de weg.

In 37 v.Chr. reisde hij over de Via Appia voor een diplomatieke missie. Fik Meijer volgt nu zijn spoor. Hij spreekt over wagens en herbergen, kaarten en mijlstenen en over beroemde schrijvers en schilders die over de Via Appia hebben gelopen. Hij beschrijft de weg en de stadjes in de nabije omgeving. Daarnaast vertelt hij over gedenkwaardige gebeurtenissen op of bij de Via Appia, zoals de moord op de radicale volkstribuun Clodius, het levenseinde van Cicero, de slachting van de mannen van de slavenleider Spartacus en de gevolgen van de Slag bij Cannae. En over de inspanningen van verschillende keizers om de weg in goede staat te houden. Hij laat ook zien dat de weg altijd ‘in beweging’ is geweest en nooit dezelfde. Vooraanstaande Romeinen bouwden huizen en paleizen langs de Via Appia en nabestaanden begroeven er hun doden. Zo werd de Via Appia de weg van de triomfen én de weg van de ‘geesten’.

Prof. Dr. Fik Meijer (1942) studeerde vanaf 1960 Klassieke Letteren aan de Universiteit van Leiden. In 1967 studeerde hij af met als hoofdvak Oude geschiedenis en als bijvakken Klassieke Archeologie en Latijn. Van 1966 tot 1974 was hij leraar Klassieke Talen. In 1973 promoveerde hij op een proefschrift, getiteld “Catilina, de politieke en sociaal-economische achtergronden van de Catilinarische samenzwering”. In 1974 maakte hij de overstap naar het Hoger Beroepsonderwijs. In 1980 werd hij benoemd tot hoofddocent Oude Geschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam (UvA). In 1992 werd hij aan deze universiteit bijzonder hoogleraar in de Zeegeschiedenis en Maritieme Archeologie van de Klassieke Oudheid. In 1999 werd hij gewoon hoogleraar Oude Geschiedenis aan de UvA en bleef dat tot zijn pensioen in 2007. De laatste twaalf jaar heeft hij zich toegelegd op het schrijven van boeken voor een breder publiek. Fik Meijer begeleidt vele culturele reizen in het hele Middellandse-Zeegebied, te land en ter zee.

Regie: Edoardo Leo
Duur: 101 min.
Ondertiteling in het Italiaans
Met: Edoardo Leo en Anna Foglieta
Inleiding: Isabel van de Kant

Synopsis

Een recente film waarin moderne problemen aan de orde komen: de obsessie met Facebook, Twitter, selfies, clickbaiting en online porno.
Het genre is komedie, maar met een serieuze ondertoon.
Anna (Anna Foglietta) en Claudio (Edoardo Leo) zijn dertigers met een kinderwens maar hebben te weinig financiële middelen. Op een feestje en onder invloed van alcohol plaatst Claudio een video online. Als er genoeg geld wordt ingezameld, gaan ze een sekstape uitbrengen. Oom Franco (Rocco Papaleo) heeft interesse.

Regie:  Michael Radford, Massimo Troisi
Duur: 108 min.
Ondertiteling: Nederlands
Met: Massimo Troisi, Philippe Noiret, Maria Grazia Cucinotta
Inleiding: Jet Rudolph

Synopsis

De postbode Mario Ruoppolo woont op het zonnige eilandje Salina waar ook de verbannen Chileense dichter Pablo Neruda terechtkomt. Salina is een van de Eolische eilanden ten noorden van Sicilië. Het plaatselijke postkantoor wordt overstelpt door brieven bestemd voor Neruda. Mario heeft de eer de brieven persoonlijk te bezorgen. Mario merkt op dat de dichter veel brieven krijgt van vrouwen, dus wil hij ook dichter worden en hij vraagt aan Neruda hoe hij dat moet doen. Neruda helpt hem zo de mooie Beatrice Russo te verleiden die een café in het dorp uitbaat.

In het seizoen 2017-2018 was het voor het eerst in zestig jaar dat de opera Francesca da Rimini in de Scala van Milaan werd uitgevoerd. Deze opera van Riccardo Zandonai (1883-1944) over het liefdespaar dat in het begindeel van de Inferno van Dantes Divina Commedia een prominente rol speelt, is favoriet bij de fijnproevers van Italiaanse opera, maar wil maar nooit echt populair worden.

Lange tijd was een in 1951 gemaakte opname de enige complete studioregistratie van het werk. Toch had en heeft deze opera een enorme aantrekkingskracht op de echte theaterdieren en grote stemmen van het operafront, zoals Magda Olivero, Renata Scotto en Eva Maria Westbroek. Naast de mooie zangpartijen is het kleurrijke orkestwerk met zijn uiteenlopende sfeerschilderingen zeer opvallend.
In zijn lezing gaat Hein van Eekert in op de karakteristieke kanten van deze opera en laat hij fragmenten zien.

Hein van Eekert, die al twee keer eerder optrad voor Dante Alighieri Amsterdam, is presentator, muziekjournalist, tekstschrijver en docent Nederlands aan het Gemeentelijk Gymnasium Hilversum. Op Radio4 presenteert hij elke zaterdagavond het programma NTR Operalive. Hij schrijft voor bladen als Odeon (De Nationale Opera) en Klassieke Zaken en publiceert in catalogi van belangrijke musea. Voor De Nationale Opera presenteerde hij thema-avonden en houdt hij inleidingen bij voorstellingen. Ook elders houdt hij voordrachten. Hein van Eekert heeft een bijzondere band met een aantal jonge operazangers, die hij van dienst is met adviezen, en met het Sweelinck Orkest van de Universiteit van Amsterdam, waar hij deel uitmaakt van het comité van aanbeveling.

 La Via Francigena per secoli è stata una strada che ha messo in comunicazione il nord Europa con Roma e ha una storia lunghissima e affascinante. Con questa presentazione l’autore vi porta alla scoperta delle curiosità, dei segreti, del fascino senza tempo e della gastronomia legata a questa straordinaria strada. Storie, cibi, tradizioni, cultura, benessere: tutto questo è la Via Francigena, ancora oggi percorsa a piedi da tante persone che vogliono vivere un’esperienza unica legando il presente a un passato che è ancora vivo intorno a noi.

Mauro Poma è un esperto conoscitore di Roma, specializzato in tours per gruppi o privati in inglese o italiano (49 recensioni a 5 stelle su Trip Advisor finora). Autore del saggio “Alla scoperta del Colosseo” edito nel 2016 da Edizioni Helicon, Arezzo. Il saggio, tradotto in inglese, verrà pubblicato in Inghilterra nel 2018. Ha aperto da poco un’agenzia online specializzata nell’organizzazione di tour guidati a Roma per gruppi e privati. Questi tour vogliono fare conoscere l’aspetto autentico e meno turistico del più grande museo a cielo aperto del mondo che è Roma. Vive in Olanda ma lavora a Roma per circa 4 mesi l’anno come guida turistica.

N.B.: De lezing wordt in het Italiaans gegeven.

Regie: Léonide Moguy
Duur: 98 min.
Ondertiteling in het Italiaans
Met: Vittorio de Sica, Lois Maxwell, Pier Angeli en Gino Leurini
Inleiding: Nicky Baarveld i.s.m. Isabel van de Kant

Synopsis

Een leraar en een lerares van een middelbare school bepleiten seksuele voorlichting aan de leerlingen. Rond een puberliefde in een vakantieoord wordt ten onrechte een schandaal gemaakt, waarna het meisje zelfmoord probeert te plegen. De leraar vangt haar op en weet het gelijk van zijn opvattingen te bewijzen. Deze destijds veelgeprezen voorlichtingsfilm is nu gedateerd, omdat de omstreden informatie naar de huidige maatstaven wel erg summier en voorzichtig is. De aandoenlijke hoofdrol van Angeli in haar debuut heeft echter niets van haar werking verloren.

Aan de hand van vaak uniek beeldmateriaal zullen we bij deze lezing zien hoe in het Rome van de 3e en 4e eeuw de christelijke kunst zich geleidelijk ontwikkelt binnen en vanuit de context van de seculiere Romeinse kunst. Fresco’s in de catacomben van de 3e eeuw, reliëfs op de sarcofagen van de 4e eeuw. Er is continuïteit en discontinuïteit.

We zullen proberen te ontdekken wat de eigen structuur is van deze vroege christelijke kunst en wat de belangrijke beeldthema’s zijn.

Aan de hand van enkele van deze beeldthema’s zullen we zien hoe de grondschema’s van deze vroege christelijke kunst doorwerken in de latere kunst. Bij het kiezen van deze beeldthema’s sluiten we aan bij het naderende kerstfeest en we zullen ontdekken hoe bv. Fra Angelico (‘Annunciatie’), Giotto en Rafaël (‘het huwelijk van Jozef en Maria’) teruggrijpen op de oude bronnen en beeldschema’s.

Jos Ossewaarde is sinds 2002 zelfstandig onderzoeker naar de iconografie van de vroege christelijke kunst bij Kijken naar Kunst.

Voorheen heeft Jos functies bekleed als hoofddocent Theologie aan de lerarenopleiding van de Vrije Universiteit (1978 – 1991) en als directeur Personeel en Organisatie bij het Ministerie van Financiën (1991 – 1995). Tevens is hij van 1995 tot 2002 Lid van het College van Bestuur van de Raad van Bestuur van Avans Hogeschool geweest.